دکتر شیما توکل مخترع برگزیده در جایگاه نخست کمیته فناوری سلامت بیست و هشتمین جشنواره تحقیقات و فناوری علوم پزشکی رازی، در گفت‌وگو با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره اختراع خود، توضیح داد: از سال ۱۳۸۸ زمانی که در آستانه ورود به مقطع دکتری بودم حیطه تخصصی کار خود  را برای آینده انتخاب کردم تا در حوزه «نانوفیبرهای پپتیدی خودسازمانده» کار کنم.

 

وی در خصوص علت این انتخاب، تصریح کرد: یکی از دلایل این تصمیم این بود که آن زمان «نانوفیبرهای پپتیدی خودآرا» به عنوان ۱۰ تکنولوژی برتر دنیا شناخته شده بودند و فرصت کار و مطالعه زیادی در این زمینه وجود داشت.

 

توکل افزود: با این دید وارد رشته نانوتکنولوژی شدم که بتوانم درمان در زمینه ضایعات نخاعی را بهبود دهم از این رو در طراحی‌های خود بر روی موضوعی کار کردم که بتواند ترمیم استخوان را انجام دهد زیرا درصد زیادی از افرادی که ضایعه نخاعی پیدا می‌‌کنند به این دلیل است که دچار شکستگی مهره شده اند و سپس این شکستگی به نخاع آنها آسیب وارد کرده، به همین دلیل تز دوره دکتری خود را در مورد این موضوع انتخاب کردم.

 

دانشیار مرکز تحقیقات سلولی و ملکولی دانشگاه علوم پزشکی ایران، ادامه داد: در دوره دکتری علاوه بر ثبت اختراع طرح پیش‌گفته شده، ۶ طرح دیگر را از A تا Z در کنار تز خود دنبال کردم و به طور کلی فعالیت علمی خیلی زیادی در این دوره انجام دادم. با اتمام دوره دکتری بر یکی از «نانوفیبرهای پپتیدی» تمرکز بیشتری کردم که ۱۲ سال تحقیق و توسعه این کار تحقیقاتی طول کشید تا به محصول نهایی برسیم.

 

وی ادامه داد: کلینیکال ترایال طرح نهایی در حال انجام است و تاکنون ۸ نمونه از ۱۲ نمونه انسانی بررسی شدند و خوشبختانه محصول طراحی شده به جای ۶ ماه در ۲ ماه ترمیم استخوانی خوبی برای کسانی که قصد ایمپلنت دندانی دارند، رقم می‌زند.

 

توکل تاکید کرد: اختراع «داربست‌های پپتیدی خودارا» در حال تجاری شدن به دو محصول به نام‌های TBMT Nano Bone و TBMT Nano Bone plus در شرکت دانش بنیان «فناوری‌های زیست تقلید توکل» است. محصولات این شرکت اولین داربست استخوان‌زا و هدایت کننده استخوانی تجاری در دنیا است که حاوی نانوفیبرهای پپتیدی خود سازمانده هستند.

 

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه داد: به عبارت دیگر این محصول، مخلوطی از داربست تزریقی است که دارای یک هسته خودآرا و یک ماده افزودنی است. این افزودنی ممکن است شامل یک عامل رگ‌زا و استخوان‌زا مانند پپتیدها و سرامیک‌ها، یک داروی مولکوکی کوچک و یا یک عامل ضد التهابی باشد.

 

وی افزود: نکته مهم دیگر این است که هم فاز معدنی و هم فاز آلی داربست به صورت ژل، پوتی و پودر در مقیاس نانومتری هستند که منجر به افزایش زیست سازگاری و استخوان زایی می‌شود. علاوه بر این، از محصولات انسانی (Allografti) و حیوانی (Xenografti) و محصولات جانبی که خطر عفونت و ایمنی‌زایی دارند،‌ ساخته نشده است.

 

توکل با اشاره به اینکه این محصولات ناحیه نقص، شکستگی و ترک خوردگی را به طور کامل پر می‌کنند، اظهار کرد: همچنین منجر به تسریع بازسازی استخوان می‌شوند و داربست را می‌توان در مکان‌هایی که رشد استخوان مورد نظر است، اعمال کرد.

 

وی با اشاره به اینکه پس از ثبت اختراع ۴ سال قبل برای ثبت شرکت دانش‌بنیان خود اقدام کرده است، بیان کرد: البته تاکنون بیش از ۹۰ درصد هزینه‌های طرح را شخصا پرداخت کرده‌ام.

توکل درباره روند تولید صنعتی محصول خود، توضیح داد: اکنون تعدادی از ایزوهای (ISO) مورد نیاز طرح گرفته شده است و در تلاش هستیم تا با طراحی دستگاه‌های مورد نیاز، رفته رفته وارد خط تولید شویم که بتوانیم در بعد صنعتی کار کنیم.

 

این دکتری تخصصی نانوفناوری پزشکی، گفت: درحال حاضر برای کاهش هزینه‌ها و به جهت اینکه محصول‌مان درخور رقابت با نمونه‌های خارجی باشد، خودمان اقدام به تهیه نانوفیبرهای پپتیدی در ایران کرده‌ایم تا نیازی به خارج از کشور نداشته باشیم و درحال توسعه محصولات دیگرمان نیز هستیم.

 

وی با اشاره به اینکه این فناوری می‌تواند در حیطه دندان پزشکی و اورتوپدی موثر باشد، تصریح کرد: با ورود این فناوری هزینه تمام شده مواد مصرفی بسیار کاهش می‌یابد.

 

توکل درباره همکاری با مرکز رشد و فناوری دانشگاه علوم پزشکی ایران، تصریح کرد: طی سه سال گذشته خیلی به این مرکز مراجعه کردم تا ببینم در کدام بخش می‌توانند به ما کمک کنند و در حال حاضر حدود دو هفته است که قراردادی یکساله با مرکز رشد امضا کرده ام. پیش از این برای داشتن یک clean room به جهت راه اندازی خط تولید، موفق به همکاری نشدیم درحالی که اگر این فضا از سوی دانشگاه به من اختصاص می‌یافت خیلی پیش از این محصولم را وارد بازار کرده بودم.

 

وی افزود: از آنجایی که مرکز رشد فضای فیزیکی ندارد که به ما بدهد متاسفانه همکاری مناسبی در این مورد انجام نگرفت. هرچند اکنون قول‌های مساعدی داده‌اند که بتوانند clean room دانشگاه را برای مدت زمانی خاصی (۱۵ روز در ماه) در اختیار ما بگذارند.

 

توکل یادآورد شد: مشکل دیگر این است که متاسفانه معافیت‌های مالیاتی هیچ کدام شامل حال مرکز رشد دانشگاه علوم پزشکی ایران نمی‌شود هرچند که ما این معافیت‌ها را از طریق ثبت شرکت دانش بنیان داریم. به طور کلی به نظر من کار با مرکز رشد دانشگاه بیشتر برای شرکت‌های خصوصی خوب است که به دنبال برند و اسم دانشگاه هستند.

 

او در بخشی از سخنانش با تاکید بر اینکه خطاب این بخش از صحبت‌هایش بیشتر دانشجویان هستند، تاکید کرد: یکی از دلایلی که در برهه‌های مختلف زندگی در حیطه‌های علمی انتخاب می‌شدم این بود که هیچ گاه خود را با شخص دیگری مقایسه نکردم و تلاشم این بود که ابتدا به روش افراد نگاه کنم و بعد با روش و دید خود مسائل را برطرف کنم.

 

این دانشیار مرکز تحقیقات سلولی و ملکولی دانشگاه علوم پزشکی ایران،‌ تاکید کرد: باید راه و روش افراد موفق را الگو بدانیم به همین دلیل به دانشجویان توصیه می‌‌کنم بهترین خود باشند و نه بهترین فردی دیگر البته؛ این روندی است که از کودکی باید والدین برای فرزندشان در نظر بگیرند و او را با فرد دیگری مقایسه نکند.

 

وی افزود: خانواده‌ها هیچگاه نباید جلوی تخیل فرزندانشان را بگیرند؛ پدر و مادر بنده از کودکی بدون اینکه بگویند روشم اشتباه است به من اجازه می‌دادند برای انجام هر کاری، روش خودم را داشته باشم. این رویه سبب می‌شود اعتماد به نفس در کودک حفظ شده و خلاقیت او نیز افزایش یابد.

 

او در خاتمه با یاد از یکی از استاتید خود، خاطرنشان کرد: دکتر رضایت یکی از اساتید بنده بودند که همیشه مدیون ایشان هستم. ایشان هم اجازه می‌دادند با شیوه‌های مختلف یک پروژه را انجام دهم و این درحالی بود که برای اینکه من مواد متفاوتی در روش خود استفاده می‌کردم به ایشان ایراد می گرفتند اما، استاد به من تاکید می‌کردند هر موادی که لازم است را انتخاب کنم و شخصا هزینه آن را تقبل می‌کردند. اساتید باید کاری کنند که دانشجو به شیوه خودش رشد کند.

پایان مطلب//