سنگ بنای دانشگاه علوم پزشکی ایران

کمیسیون منتخب یکصد و سومین نشست شورای گسترش آموزش عالی، پنجم شهریور 1354 مجوز یک مرکز آموزشی را صادر کرد تا سنگ بنای دانشگاهی بزرگ در دهه های بعد شود.

در آن سال مجوز راه اندازی سه دانشکده پزشکی، پرستاری و پیراپزشکی داده شد تا بنیانگذاران مرکز پزشکی ایران کار را با جذب دانشجویان پرستاری در مهر ماه 1354 با همکاری مدرسه پرستاری دانشگاه کاتولیک در واشینگتن آمریکا آغاز کنند. دانشجویان از میان داوطلبان دیپلمه برای گذراندن مقطع کارشناسی و بخشی دیگر نیز برای گذراندن دوره دو ساله کارشناسی ارشد پذیرش شده بودند.

در ادامه تیر ماه 1356 قراردادی با دانشکده پیرپزشکی کالج کویینیپیاک آمریکا امضا شد تا تحصیل اولین دانشجویان دوره علوم پایه در رشته های تکنولوژی پزشکی، «بانک خون و هماتولوژی» و رادیولوژی در دانشکده پیراپزشکی مرکز پزشکی ایران از مهر ماه همان سال آغاز شود.

یک آگهی متفاوت

در ابتدای سال 1356 یک آگهی در روزنامه کیهان منشر شد، این آگهی از یک دانشکده پزشکی انگلیسی زبان صحبت می کرد که متفاوت از سایر دانشگاه های کشور، ورود به آن به لیسانس و قبولی در آزمون پذیرش کالج پزشکی (MCAT) نیاز داشت.

آزمون MCAT با حضور 430 داوطلب در دانشگاه پلی تکنیک تهران (امیرکبیر فعلی) برگزار شد؛ 60 نفر نمره قبولی دریافت کردند و وارد مرحله مصاحبه شفاهی شدند. در فرآیند مصاحبه 31 نفر برای ورود به نخستین دوره دانشکده پزشکی پذیرفته شدند و پاییز 1356 شروع آموزش دانشجویان آغاز شد.

بیمارستان ایرانشهر؛ تنها بیمارستان مرکز پزشکی ایران

بیمارستان ایرانشهر که آن زمان، مزین الدوله نام داشت، تنها مرکز درمانی برای آموزش های بالینی دانشجویان پزشکی بود. در این بیمارستان تجهیزات بسیار خوبی در اختیار مرکز پزشکی ایران قرار گرفته بود و پزشکان مجرب تهران که بسیاری از آنها در خارج از کشور تحصیل کرده بودند،  در این بیمارستان فعالیت داشتند.

پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تشکیل شورای هماهنگی

اواسط ترم چهارم دانشجویان دوره اول پزشکی بود که انقلاب اسلامی ایران در 22 بهمن 1357 پیروز شد. دکتر عبدالحسین سمیعی؛ رییس مرکز پزشکی ایران پیش از پیروزی انقلاب از ایران رفته بود. بنابراین گروهی از دانشجویان و استادان به عنوان نماینده انتخاب شدند و شورای هماهنگی مرکز را تشکیل دادند.

انتخاب نخستین رییس مرکز پزشکی ایران بعد از انقلاب

وزیر وقت علوم شانزدهم اردیبهشت 1358 دکتر بهروز برومند را به عنوان نخستین رییس مرکز بعد از پیروزی انقلاب معرفی کرد. البته شورای هماهنگی با انتخاب وی منحل نشد، بلکه  اعضای این شورای به عنوان مشاوران رییس جدید مرکز به کار خود ادامه دادند.

اردیبهشت 1359 انقلاب فرهنگی آغاز شد و مرکز پزشکی ایران نیز همانند سایر دانشگاه ها تعطیل شد اما دکتر برومند تا دی ماه 1359 به عنوان رییس مرکز ماند. بعد از او برای مدت کوتاهی دکتر واعظی مسئولیت مرکز را به عهده داشت و در نهایت 18 مهر 1360 دکتر ابوالفضل خسروی؛ رییس مرکز پزشکی ایران شد، مسئولیتی که هشت سال به طول انجامید.

شکل گیری دانشگاه علوم پزشکی ایران

سال 1365 سال مهمی برای نظام بهداشت و سلامت کشور بود. در این سال قانون تشکیل دانشگاه های علوم پزشکی در مجلس شورای اسلامی تصویب شد. طبق این قانون وزارت بهداری به وزارت «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» تغییر نام داد و علاوه مسئولیت آموزش پزشکی، مسئولیت ارائه خدمات درمانی نیز بر عهده دانشگاه های علوم پزشکی قرار گرفت.

دانشگاه علوم پزشکی ایران از ادغام مرکز پزشکی ایران، مجتمع پزشکی آیت الله طالقانی (شیر و خورشید سابق)، مدارس آموزش عالی متعدد، چند بیمارستان و مرکز تحقیقاتی دیگر در 1365 شکل گرفت.

دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی ایران

دانشکده پرستاری مرکز پزشکی ایران با هشت مدرسه مامایی و پرستاری ادغام شد و مدرسه عالی توانبخشی با عنوان جدید دانشکده علوم توانبخشی در سال 1365 و دانشکده بهداشت کمی بعدتر در سال 1366 با ادغام دو موسسه آموزش عالی علوم بهداشتی به جمع دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی ایران پیوستند.

انستیتو روانپزشکی تهران نیز که در سال 1356 شروع به کار کرده بود، در سال 1365 به یکی از دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی ایران که اکنون آن را با نام «دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان» می شناسیم، تبدیل شد.

در حال حاضر دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران در یازده دانشکده بهداشت، پرستاری و مامایی، پزشکی، پیراپزشکی، داروسازی، دندانپزشکی، طب ایرانی، علوم توانبخشی، علوم رفتاری و سلامت روان، فناوری های نوین پزشکی و مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی تحصیل می کنند.

بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی ایران

برخی بیمارستان های  قدیمی پایتخت در همان سالهای ابتدایی سهم دانشگاه علوم پزشکی ایران برای ارائه خدمت درمانی به شهروندان تهرانی شدند.

با گذر زمان تعداد این بیمارستان ها به نوزده مرکز رسیده و در حال حاضر بیمارستان های «حضرت رسول اکرم (ص)، فیروزگر، فیروزآبادی، شفایحیاییان، حضرت علی اصغر(ع)، شهید مطهری، شهید اکبرآبادی، شهید هاشمی نژاد، حضرت فاطمه (س) و روانپزشکی ایران» مراکز «آموزشی و درمانی» و بیمارستان های «شهدای یافت آباد، شهید فهمیده، لولاگر، شهدای هفتم تیر، امام سجاد (ع) شهریار، حضرت فاطمه (س) رباط کریم، امام حسین (ع) بهارستان، شهدای سلامت ملارد و شهید سردار سلیمانی در شهر قدس»  9 مرکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی ایران هستند.

پایان مطلب//

منبع: کتاب «دانشگاه علوم پزشکی ایران در گذر زمان» به قلم مرتضی قاضی ( سال انتشار 1399)

سند استراتژیک دانشگاه علوم پزشکی ایران